0 जागते रहो

-अकेला-
अकेलालाई जागत रह भैया सोए- मत रहियो, पसिनाके कमाई-मुफतमेँ ना
लुर्टाईयो पुरानो हिन्दी गीत असाद्धे मनपर्छ। त्यतिखेर जताततै शान्ति र
अमनचैन भएकाले यसलाई केवल मनोरञ्जनको दृष्टीले मात्र सुन्ने गरिन्थ्यो।
तर परिवर्तनका नाममा मानिसहरू जङ्गली बन्नथालेपछि यस्को अर्थ र महत्व
दुवै बुझ्न थालियो । र, यहाँसम्म आईपुग्दा यसको सम्झना मात्रले पनि जिउमा
यसरी काँढा फुल्छ कि घरको आफ्नै बेडरूममा हैन, बल्की मानौँ यस्तो ठाउँमा
खडा भएको होवस, जहाँ मानिसका क्षत्-बिक्षत् लासहरू यत्रतत्र छरिएका छन् र
चिल-कौवाहरू दर्ुगन्धित लासहरूको लुफ्त उर्ठाईरहेका छन्। आफ्नै घरको
ओक्ष्यानमा सुतिरहँदा पनि कसैको जीउमा काँढा फुल्लान् - कतै, पंक्तिकारको
स्क्रू त ढिला भएन - तर गर्ने के पाठक - फुल्दोरैछ। परिवर्तनका नाममा,
अव्यवस्था र अस्तव्यस्तताका नाममा जव मानिसहरू राजनीति गर्नथाल्दछन्, जव
कुनै राष्ट्र र त्यहाँ बिद्यमान तमाम् निरिह सिष्टमहरूलाई जङ्गली
हात्तिहरू लगाएर छिन्नभिन्न पार्नथालिन्छ, जव देशभक्त, स्वाभिमान
भनौँदाहरूबाटै धमिलो पानीमा माछा मार्ने कुचेष्टा हुनथाल्दछ, तव यस्ता
काँढाहरू फुल्दारैछन्। किनकि, डरहरू हम्मेसी यस्सै उत्पन्न
हुँदैनन्-डरहरू उत्पन्न गर्राईन्छन्, कोही त्यस्सै
तर्सदैनन्-तर्सर्ाान्छन्। जिउमा काँढाहरू फुल्नु त असल स्वास्थ्यको
निम्ति राम्रो लक्षण त हुनै सक्तैन पाठक ।
मानवता र मानव अधिकार जस्ता चिजहरू मृत घोषित गरिएको यहाँ युगौँ
भैसक्यो। यी सब जान्दाजान्दै पनि जव कहीँ-कतैबाट यस्को खोजि हुनथाल्दछ,
त्यस्को अभावमा मानिसहरू दुखी हुनथाल्दछन्, तव पंक्तिकार रनभूल्लमा
पर्नथाल्दछ। कहिल्यै, कतै हुँदै नभएको वस्तुको अवशान कसरी - त्यस्ताको
मृत्युमा कस्तो शोक - केको शोक - सहिदका विधवाहरूद्वारा श्रापित यो
मुलुकमा यस्ता कुराहरूले बर्साई सरेको कति भैसक्यो। मुलुकको वृहदत्तर
हितका लागि हाँसीहाँसी आफ्नो गलामा फाँसीको फन्दा लगाउनेहरू सिद्धिएको
यहाँ कति भयो - जहाँ, दश रूपैयाका कलमहरू सधैँ खुँडा, खुकुरी, बन्दुक
बिरूद्ध लडिरहनर्ुपर्छ, जहाँ शान्ति, समानता, अहिँसा जस्ता कुराहरू
मान्छेका मनोरञ्जन बन्ने गर्दछन्, जहाँका मानिसहरू श्रीमतीका
पेटीकोटभित्रै आफ्नो सुरक्षा ठान्ने गर्दछन्, त्यहाँ कसरी जिवन्त
रहनसक्छन् यस्ता कुराहरू - मुलुक शान्तिप्रक्रियामा छिरिसकेपछिकै मात्रै
चर्चा गरियो भने पनि यहाँ त्यस्तो कुनै व्यक्ति छुटेनन्, त्यस्तो कुनै
पत्रकार छुटेन, त्यस्तो कुनै महिला, दिदीबहिनी, आमाहरू छुटेनन्, जो यहाँ
विद्यमान अव्यवस्था, अस्तव्यस्तता र अस्थिरताको शिकार नबनेका होउन्। थाहा
पाएसम्मका पात्रहरू त केवल प्रतिनिधि मात्र थिए्, जस्लाई बैरीहरूले आफ्नो
शिकार बनाए। ती आज कहाँ गए, जो मुलुकको परिवर्तनको निम्ति आफ्ना हातपाउ
मारिरहेका थिए - कहाँ बिलाए सब्का सब् -
हामी, मर्नुभन्दा बौलाउनुमा बिश्वास गर्दछौँ। नगर्ने पनि कसरी -
अशान्ति, अराजकता, असहमति, असहयोग जस्ता कुराहरू कसैले हटाउन र मेटाउनै
नचाहने राजनीतिक पाटाहरू हुन्। यी सबै त यहाँ एकदिन हुनैथियो। हिजो नभएको
आज भयो, आज नभएको भोली हुन्छ र भोली पनि नभए पर्सर्ीीा कुनैदिन त पक्कै
हुनेछ। लाटागाँडा र देहातिहरूले आफ्नो पेट काटेर जम्मा गरेको ढुकुटीमा जव
राजनीतिका डुम्री मुसाहरू चटारिन थाल्दछन्, जव झण्डै झण्डै आकासकै फल
बनिसकेको संविधान सभालाई नै हावा ख्वाउन थालिन्छ, जव नागरिक सर्वोच्चता
जस्तो अति सम्वेदनशील कुराको महत्वलाई गोबरगणेशहरूद्वारा गलत अर्थ
लगाउनथालिन्छ र अग्रगमनको जगमगाउँदो प्रकाशलाई अराजनीतिको खग्रासले
ढाक्नथालिन्छ, तव यी सबै त एकदिन हुनै थियो। राजनीतिका धुरन्धरहरूमा
असहमति, असन्तोष, असमझदारी र असहयोग जस्तो दिमागी फ्यूजन हुनथालेपछि यी
सब त अनिवार्य बन्दछन्। बाटो हगुवाहरूलाई अगुवा बनाउने परिपाटीले नै
निरन्तरता पाईरहनु, भाई-भतिजावाद, मामावाद-भाञ्जावादभन्दा माथि उठ्न
नचाहनु र यथास्थितिमै रम्न चाहनु भनेकै यसका लक्षण हुन्। कानून हुन्छ,
कार्यान्वयन हुँदैन, सेना हुन्छ, कमाण्डिङ्ग हुँदैन र समाज-सामाजिकता,
राष्ट्र-राष्ट्रियता त हुन्छ, तर एकता, सहयोग र आपसी सदभावै हुँदैन भने
त्यहाँ मानवता नमरे कहाँ मर्छ - यी सबै जान्दाखेरी पीडा त हुन्छ नै। भएर
के गर्ने - यी सबैका बाबजुद पनि मानिसहरू जव मीठो न्रि्रामा
झुल्नथाल्दछन् भने बहुलाउनुको विकल्पै के रहन्छ - कसरी जगाउने यस्ता
कुम्भकर्ण्र्ाालाई - कस्ले जगाउने - किन जगाउने यस्ता लम्पटहरूलाई -
अनायकी विनश्यन्ती, नश्यन्ती वहुनायका। कमाण्ड विनाको सेना, नेतृत्व
विनाको समाज र आवश्यकताभन्दा बढी नेताहरू। यस्तो समाज, राष्ट्र
टुक्रा-टुक्रा भएर जान्छ र समाप्त हुन्छ।
मुलुकका यावत मुद्धाहरू अझै पनि झर्ला र खाउँलाको स्थितिमा छन्।
अग्रगामी मुद्धाहरू कहिले किनारा लाग्छन् ठेकान् छैन। विकासे योजनाहरू
मन्त्री र कार्यकर्ताका गोजिमै छन्। राजनीतिक निकासहरू नेताहरूका गफैमा
सिमित छन्। विद्यमान अव्यवस्था र अस्तव्यस्तताका नाममा घिनलाग्दा खेलहरू
खेलिन्छन्। र, नेपाल र नेपालीहरू आज पनि यथास्थितिमै छन्। किन - किनकि,
अर्ढाईसय वर्षम्म कुण्ठिएका मानिसका चेतनास्तर यसरी चुलिएका छन् कि मानौँ
ती सबै आकाशबाट झर्नेवाला छन्। जुन जुन कामकुरालाई सच्चा नागरिकहरूले
कहिल्यै रूचाउँदै रूचाएनन्, सबैले आज निरन्तरता पाईरहेका छन्। जे जस्ता
कामकुरालाई मानिसहरूले हिजो बदल्न चाहेका थिए, त्यसैलाई आज मानिसहरू
दोहर्‍याईरहेका छन्। मुलुकको यो दर्ुदशाको निम्ति को बढी जिम्मेवार छ -
हाम्रो समाज र राष्ट्रको अनुहारमा अराजनीतिक, अराजक, उदण्ड, भिखारी,
बर्ेइमान, षडयन्त्रकारी, आतङ्ककारी, गरिव, असभ्य, अशिक्षित आदिको धब्बा
लाग्नुका पछाडि कस्का हात छन्, जस्लाई मेटाउन-हटाउन आजैदेखि सुरू गरियो
भने पनि युगौँ लाग्नेवाला छ - खूद हामी। अर्थात, र्सार्वभौमसत्ता सम्पन्न
नेपाली जनता, यी सबैका बाबजुद पनि मरेर-सडेर-कुहिईसकेको मानवता र
मानवाधिकारप्रति यदि कोही बिस्मित हुन्छन् भने गडे मर्ुर्देको उखाड्ना
जस्तो हुन्छ। ्हुँदै नभएको चिज या वस्तुप्रति मौजुदगीको कस्तो आभाश हो -
कदाचित, बिहान घरबाट निस्केर बेलुकी आरामसँग घर फिर्नसकियो भने आफुलाई
धन्य ठान्नुपर्ने यो जमानामा कोही यहाँ सुरक्षित छँदै छैनन्। आखिर, बकरी
की माँ कबतक खैर मनाएगी -
खैर, जोसुकैले, जेसुकै गरिरहुन्, जतिसुकै मकै भुटिरहुन्, जोसुकैको भुँडि
फुटिरहुन्, कसैलाई ख्वाईँख्वाईँ हुनु भएन। कोही नबोल्ने, केही नलेख्ने।
नदुखेको टाउको डोरी लाएर नदुखाउने। नचाहिँदो टन्टा नगर्ने ।
खानेहरू-खाईरहुन्, हर्ेर्नेहरू हेरिरहून्। बोल्नैपरे, लेख्नैपरे
प्रशंसाको पुल बाँधेर बोल्ने-लेख्ने। यसैमा सबैको कल्याण छ।
बोल्नु-लेख्नु यस्तो कि गोबरगणेशहरूका मुहार खुशिले चम्कियून्, दिल
बाग-बाग बनून्। जव झुठ्ठा प्रशंसाबाटै गोबरगणेशहरूका नाक साठी रूपैया
किलोका घिरौला जत्रो बन्दछन् भने अनाहकमा किन चिढाउनु कसैलाई - बेला
हेरेर घरबाट निस्कने, बेलामा घर पस्ने र आफ्ना लालाबाला, श्रीसम्पत्तिको
सुरक्षा आफैँले गर्ने। सुत्दा, बस्दा, हिँड्दा बिचार पुर्‍याउने। सब्का
सब् खुश्। नाखुश कसैलाई नबनाउने। तन-मनको थकान मेट्न नसुति हुन्न भने पनि
यस्तरी ननिदाउने कि आफु निदाईरहने र व्युँझदा पूरै कित्ता वैरीको कब्जामा
नजाउन्। निदरा, यस्तो कि तन सुते पनि मन र बुद्धि भने जागै रहोस।
त्यसैले, जागते रहो ˜˜˜। अस्तु।